PATRON SZKOŁY – JANUSZ KORCZAK 

Janusz Korczak, właśc. Henryk Goldszmit, ps. „Stary Doktor”– lekarz z wykształcenia
i zawodu, pisarz z talentu, wychowawca i pedagog z powołania i wyboru. Teoretyk i praktyk
wychowania, twórca oryginalnego systemu pracy z dziećmi, opartego na partnerstwie,
samorządnych procedurach i instytucjach oraz pobudzaniu samowychowania. Badacz świata
dzieci. Pionier i prekursor działań na rzecz praw dziecka – człowieka.
Urodzony 22 lipca 1878 lub 1879 roku w Warszawie, w inteligenckiej rodzinie
polsko–żydowskiej. Jego ojciec, Józef Goldszmit, był znanym warszawskim adwokatem. W
ósmym roku życia rozpoczął naukę w szkole początkowej Augustyna Szmurły przy ulicy Freta,
gdzie panował surowy porządek. Tak głęboko przejął się stosowaną tam karą chłosty, że
rodzice musieli zabrać go ze szkoły. Jego dorastanie i dojrzewanie przebiegało w trudnych
warunkach materialnych, ze względu na kilkuletnią chorobę psychiczną ojca i jego śmierć w
1896r. To zrujnowało finansowo jego rodzinę i zmusiło młodego studenta medycyny do
udzielania płatnych korepetycji.
Już na tym etapie życia zaczął interesować się psychologią oraz analizować, w jaki
sposób trudne warunki materialne wpływają na rozwój dzieci. Był częstym gościem dzielnic
robotniczych. Starał się pomagać najbiedniejszym – chodził po domach opowiadając baśnie,
przebierał się za św. Mikołaja i rozdawał groszowe podarki, pomagał w lekcjach. Wkrótce
podjął działalność w Warszawskim Towarzystwie Dobroczynności.
W 1905 roku, po ukończeniu medycyny na Uniwersytecie Warszawskim, rozpoczął
pracę jako lekarz – pediatra w szpitalu dziecięcym w Warszawie. Swą wiedzę pogłębiał w
Berlinie, Londynie i Paryżu. Bardzo szybko zdobył rozgłos jako lekarz przyjmujący ubogie
dzieci za darmo.
Mając zaledwie około 30 lat zrezygnował z założenia własnej rodziny – chciał
całkowicie poświęcić się osieroconym dzieciom, mówił: „Jestem nie po to, aby mnie kochali i
podziwiali, ale po to, abym ja działał i kochał. Nie obowiązkiem otoczenia jest pomagać mnie,
ale ja mam obowiązek troszczenia się o świat, o człowieka”.
W 1912 roku objął funkcję dyrektora Domu Sierot w Warszawie, gdzie zamieszkał i
gdzie tworzył swój system wychowawczy oraz dzieła pedagogiczne i powieści. Podczas I
wojny światowej pracował jako lekarz w trzech sierocińcach w Kijowie, gdzie poznał Marię

Falską, z którą w 1919 roku założył w Pruszkowie sierociniec Nasz Dom. Obie te instytucje
realizowały nowatorską koncepcję samorządnej społeczności z własnymi instytucjami (sąd,
sejm, gazeta, system dyżurów, opieka dzieci nad dziećmi, notariat, kasa pożyczkowa, kluby
sportowe, kółko organizacji pożytecznych rozrywek).
W okresie międzywojennym prowadził rozległą działalność społeczno – dydaktyczną.
Był wykładowcą w Państwowym Instytucie Pedagogiki Specjalnej oraz Wolnej Wszechnicy
Polskiej i Seminarium dla Ochroniarek. Głosił prelekcje na kursach dla nauczycieli.
Współpracował również z radiem, gdzie prowadził jako „Stary Doktor” oryginalne gadaninki,
które bardzo szybko stały się wielkim wydarzeniem. W 1926 roku zainicjował pierwsze pismo
redagowane w większości przez dzieci – „Mały Przegląd”.
W czasie II wojny światowej z dużą ofiarnością włączył się do cywilnej obrony
Warszawy – opatrywał rannych, przygarniał zagubione dzieci, przemawiał przez radio, dając
wsparcie i otuchę w tych tragicznych wydarzeniach. Zginął w komorze gazowej, towarzysząc
w ostatniej drodze swoim wychowankom, wywieziony do obozu zagłady w Treblince 7
sierpnia 1942 roku.
Twórczość Janusza Korczaka:

• „Którędy”, 1898
• „Dzieci ulicy”, 1901

• „Którędy”, 1898
• „Dzieci ulicy”, 1901
• „Koszałki opałki”, 1905
• „Dziecko salonu”, 1906
• „Szkoła życia”, 1908
• „Mośki, Joski i Srule”, 1909
• „Józki, Jaśki i Franki”, 1910
• „Sława”, 1912
• „Bobo”, 1913
• „Momenty wychowawcze”, 1919
• „Jak kochać dziecko”, t.1, 1920
• „Jak kochać dziecko”, t.2, 1921
• „Sam na sam z Bogiem. Modlitwy ludzi, którzy się nie modlą”, 1921
• „Król Maciuś Pierwszy”, 1922
• „Król Maciuś na wyspie bezludnej”, 1923
• „Bankructwo małego Dżeka”, 1924
• „Kiedy znów będę mały”, 1925
• „Bezwstydnie krótkie”, 1926
• „Prawo dziecka do szacunku”, 1928
• „Prawidła życia. Pedagogika dla młodzieży i dorosłych”, 1929
• „Senat szaleńców”, 1931
• „Kajtuś Czarodziej”, 1934
• „Uparty chłopiec: życie Ludwika Pasteura”, 1938
• „Ludzie są dobrzy”, 1938
• „Trzy wyprawy Herszka”, 1939
• „Pedagogika żartobliwa”, 1939
• „Pamiętnik”, 1942

Obecnie myśl pedagogiczna Janusza Korczaka jest coraz szerzej znana, jest on
rozpoznawany przede wszystkim jako prekursor i przedstawiciel ruchu na rzecz praw dzieci.
Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka jest instytucją, która zrzesza szkoły, placówki,
instytucje i organizacje pozarządowe noszące imię Janusza Korczaka lub pracujące z dziećmi
i młodzieżą metodami korczakowskimi.
W ramach działalności stowarzyszenia działają regionalne kręgi, które zgodnie z
przyjętą zasadą ich autonomiczności realizują programy we własnym środowisku oraz
podejmują działania o zasięgu ogólnopolskim i włączają się do inicjatyw międzynarodowego
ruchu korczakowskiego.
Jednym z członków stowarzyszenia jest Zespół Szkół Specjalnych w Ostrowie
Wielkopolskim, który w ramach działalności Kręgu Wielkopolskiego intensywnie
współpracuje z SOSW nr 1 w Kaliszu, SOSW w Borzęciczkach oraz SOSW w Wągrowcu,
wspólnie prowadząc działania mające na celu wymianę doświadczeń oraz pogłębianie wiedzy
i przybliżanie postaci Janusza Korczaka oraz jego systemu wychowawczego.